Het verrotte leven van Floortje en Beppie

"Ik deed mijn jack uit en sloeg het als een deken om me heen. Dat verlaten gevoel kon ik nu niet meer wegpraten. Ik liet het maar komen.
'Konijn, ik zal je vertellen, dat is een depressie, dat zei die dokter, weet je nog wel? Hij zei dat het van die peppillen kwam. Dat zal best wezen, maar ik had het al. Want ik ben vroeger iets verloren. En iedere keer als ik weer iets verlies, dan verlies ik wat ik vroeger verloren ben.'"

Floortjes moeder heeft haar afgestaan met het idee dat ze bij een ander gezin een beter leven zou hebben... maar Floortje kwam helemaal niet in een nieuw gezin. Ze kwam in allerlei tehuizen terecht. Ze kwam wel een aantal keer in een pleeggezin, maar er gebeurde steeds iets waardoor ze er weer weg moest of wilde. Hierdoor verlangt Floortje naar de liefde van een volwassene en groeit er een angst om alleen te zijn. Soms voelt ze dat opkomen, het gevoel lijkt op heimwee. Dit verlangen brengt haar in de problemen als ze vrienden heeft gevonden en ook als ze eindelijk naar 'huis' mag... De grens tussen fijne en ongewenste aanrakingen is voor Floortje ook wat onduidelijk. Als ze nog maar een kind is (of nou ja: nog geen tiener, want ouder wordt ze niet in dit boek), is er iemand in een fijne pleegfamilie die misbruik van haar maakt. Het is zo omschreven dat je niet weet of je moet lachen of schrikken: na afloop moet ze overgeven en ziet ze de erwtjes en worteltjes in het roze bosje tussen zijn benen zitten. Dit is zo omschreven dat je het in elk geval niet snel vergeet. 

'Het zit niet goed, dacht ik. Ik doe steeds dingen waar ik bang voor ben en die een ánder wil. Ik ben pillen gaan slikken omdat Beppie het wou. Ik ben door Onim met kerels begonnen. Ik ben door Beppie naar een dealer gesleept. En nou wilde Martien dat ik ging inbreken. Maar tegelijkertijd wist ik dat ik niemand de schuld kon geven. Iedere keer als er zich weer zoiets voordeed, koos ik er zélf voor om mee te doen. Want de angst die ik dán had, was altijd nog kleiner dan de angst om alleen te blijven als ik nee zei. En dus zei ik ook niet nee tegen Martien. Ik nam gewoon wat vaker smack (heroïne) als die rottige gedachten omhoogkwamen.'

De angst om alleen te zijn, zorgt er dus verschillende keren voor dat Floortje verkeerde keuzes maakt en haar leven de verkeerde kant op gaat. Met haar zus Beppie heeft Floortje een hele goede band. Wel heeft Beppie dus nogal een slechte invloed op Floortje. Ze neemt haar op haar elfde al mee naar een groep jongeren die rookt en drinkt en dankzij Beppie begint Floortje ook aan de drugs, terwijl Floortje er zelf steeds op tegen was. Wat mij betreft is Beppies leven ook nogal verrot. Zij is dan wel opgegroeid bij haar eigen moeder, maar ze hebben niet zo'n goede band. Haar eerste vriendje betaalde haar voor seks en gaf haar een verkeerde kijk op de wereld. Verder miste Beppie haar zusje, dat kan ook invloed hebben gehad op haar leven en de band met haar moeder, want zij was het er niet mee eens toen ze ontdekte dat ze een zusje had dat haar moeder gewoon had weggedaan.

Met het lezen van Floortje Bloem kan ik weer eens een klassieker afstrepen 👍🏻 Ik vind natuurlijk dat ik als docent Nederlands bepaalde boeken moet hebben gelezen, maar toch voel ik altijd weerstand als ik aan een klassieker begin. Die weerstand is wel gebleven tijdens het lezen van Floortje Bloem. Niet doordat ik het niets vond, maar door het idee dat mijn derdeklassers dit ook moeten lezen. Waarom willen we onze veertienjarige leerlingen hiermee confronteren? Zouden ze wel respectvol reageren op het seksueel misbruik, zouden ze lachen of schrikken? Zal het boek ze afschrikken van drugsmisbruik of ze er juist naartoe trekken? De bedoeling van boeken lezen is natuurlijk meer dan dat je het leuk vindt en dat je er nieuwe woorden van leert. Dit boek is ook goed voor het doorzettingsvermogen (sommigen vinden het te dik) en het is leerzaam. Boeken lezen kun je ook doen om je in een andere wereld te wanen als je wil ontsnappen uit je eigen wereldje of om te weten hoe een ander leven is zonder het zelf te hoeven meemaken. Ik hoop dat dit laatste is hoe mijn leerlingen tegen het boek aankijken.

Wat mij betreft is soms iets te uitgebreid beschreven hoe je het snuiven aanpakt en te weinig hoe het hun leven verpest. Ja, Floortje benoemt een enkele keer het gevoel van onmacht en het gevoel dat ze dood zou willen en Beppie omschrijft waarom ze er nou eenmaal niet uit kan ontsnappen (ze heeft drugs nodig voor de prostitutie en met de seks verdient ze geld om drugs te kopen. De hel van het afkicken is ook een reden om te blijven gebruiken). Maar er wordt ook benoemd dat ze er rustig van worden en dat alles minder erg lijkt na het slikken van een pilletje. Beppie doet ook verschillende pogingen om af te kicken, op allerlei verschillende manieren, die allemaal niet werken. Ik denk (en hoop) dat dat inmiddels wel verbeterd is. Dit boek stamt namelijk uit 1982. Toen was het leven heel anders dan nu. Ik denk dat een hoop dingen uit het boek hetzelfde zijn gebleven. Dat het zo oud is, merk je alleen aan namen als Klaartje en Beppie, en misschien aan het feit dat je moeder het vroeger ook heeft gelezen voor haar Nederlands examen 🙃 Ik denk wel dat de aanpak in afkickklinieken inmiddels veranderd is.

Doorzettingsvermogen is ook nodig, omdat het een beetje lastig geschreven is. Het verhaal heeft een ik-perspectief, maar de ik-persoon is steeds iemand anders en je moet als lezer zelf doorhebben wie. Ik zou aanraden om bij te houden welke ik-personen er zijn, wat hun karakter is en wat die van de situatie vinden. Verder is het veel om te onthouden, want het heet niet voor niets Het verrotte leven... Het gaat dus over een hele lange periode: van Floortjes geboorte tot haar veertiende. Daarin gebeurt natuurlijk heel veel en komen er veel mensen voorbij. Het is alleen niet duidelijk of dit haar hele leven is. Het boek is ineens afgelopen. Zou dat komen doordat Floortje niet meer leeft? Het zou kunnen, aangezien de titel zegt dat het over haar hele leven gaat. Ik denk toch dat het boek zo plotseling eindigt, omdat schrijfster Yvonne Keuls ervoor koos de afloop door de lezer zelf in te laten vullen. Als Floortje doodging, dan had ze dat best vanuit Beppie of tante Gerda kunnen vertellen.

De schrijfstijl is voor mij een plus- én minpunt: vooral aan het begin van het boek zitten veel moeilijke woorden. Zelfs ik moest een tiental woorden opzoeken. Dat komt waarschijnlijk doordat dit jargon (vaktaal) uit de psychologische wereld of de drugsscène is, of doordat het boek dus inmiddels veertig jaar oud is.
Maar de schrijfstijl is ook léuk: het is echt zo geschreven zoals het ook zou worden gezegd, bijvoorbeeld plat Rotterdams.

Dat het zich afspeelt in Rotterdam en omliggende steden is ook leuk. Ik herkende de straatnamen en had dus echt een beeld bij het gebied waar Floortje rondliep. En toen ze aan het einde van het boek wilden inbreken in een mooi huis aan de Molenlaan, dacht ik: ze kunnen beter een paar straten verder gaan 😅 Aan de Molenlaan staan prachtige huizen, maar die aan de Grindweg en verder, zijn toch nog indrukwekkender. Wel vond ik het best cool dat een mij zo bekende straat werd genoemd. De afgelopen jaren heb ik zo vaak in de file gestaan op de Molenlaan op weg naar mijn werk, en nu speelt de straat waar ik bijna dagelijks rij gewoon een rol in mijn boek! De files zijn gelukkig veel minder; toch een voordeel aan corona 😜

Om nog even terug te komen op mijn angst om dit te laten lezen door mijn derdeklassers: de meesten zijn nog niet zo ver, maar tot nu toe zijn de reacties positief. Wie al begonnen is in het boek lijkt het verhaal serieus te nemen. Laten jullie hieronder weten wat je er zelf van vond? Onderschat ik jullie of had je dit boek inderdaad liever bewaard om het te lezen als je wat ouder bent?

In elk geval heb je dankzij Floortje op tijd een belangrijke levensles geleerd: durf je eigen keuzes te maken 💪🏼 zodat je niet dezelfde fouten maakt als zij.

Gelezen: september 2020, samen met mijn leerlingen uit havo 3
Geschikt voor: volwassenen
Dit boek kun je lezen via de Online Bibliotheek.
Mag je dit boek lezen voor Nederlands? Jazeker! Vanaf klas 3
Leesniveau: 1
Leeswijzer: