Laura ontdekt dat er meer dan één waarheid is
"Nog geen twee weken geleden was mijn leven nog van mij. Toen zat ik nog gezellig met mijn ouders op de bank en aten we samen, wensten we elkaar een goede nacht en deelden we een leven. Nog geen twee weken geleden was ik onderdeel van een gezin. En nu...' Ik slik. 'En nu ben ik ineens hier. Alleen. Zonder ouders en zonder thuis. Mijn leven is volledig ingestort. Ik heb niets meer. En met dat alles moet ik zien te dealen in een omgeving die allesbehalve vertrouwd voelt. Dat kan ik niet. Niet hier, en zeker niet met deze mensen om me heen.'"
Hoofdpersoon Laura vat in gesprek met haar psychiater perfect samen waarover dit boek gaat: ze kan niet goed omgaan met de moord op haar ouders (niet gek ook). Het boek begint bij haar binnenkomst bij de psychiatrische inrichting De Westerbaken. Hierna volg je hoe ze hier toch langzaam went en vrienden maakt. Tussendoor lezen we in flashbacks wat eraan vooraf ging: hoe Laura haar dode ouders in de woonkamer vond, de begrafenis en hoe en waarom ze naar de inrichting gaat. Afgezien van één momentje had ik geen moeite met schakelen tussen heden en verleden. De flashbacks zijn duidelijk doordat ze schuingedrukt staan.
Op basis van de titel, 'Één waarheid', en ondertitel, 'Verdwaald in een nachtmerrie van leugens', verwachtte ik eigenlijk een verhaal dat bijna een detective zou zijn waarin Laura op zoek zou gaan naar de waarheid over de moord op haar ouders. De hele situatie is natuurlijk een nachtmerrie en ik zou denken dat anderen tegen haar liegen om haar te beschermen, maar dat dacht ik verkeerd. Eigenlijk liegt niemand, maar gaat het erom dat er juist níét één waarheid is, omdat iedereen een situatie anders kan beleven. Hier zou ik graag verder op in willen gaan, maar dat lukt niet zonder te spoilen, dus dat bespreek ik graag nadat jullie het ook hebben gelezen 😉
De zoektocht naar de waarheid over de moord speelt wel een rol in het verhaal. Niet Laura, maar Jorrit gaat hiernaar op zoek. Jorrit loopt stage bij De Westerbaken en heeft een goede klik met Laura. Zijn persoonlijke verhaal is enigszins vergelijkbaar met dat van Laura, maar Jorrit kan blijkbaar beter omgaan met veranderingen in zijn leven en met het verlies van een dierbare.
Jorrit is de tweede verteller van het verhaal. Boven elk hoofdstuk staat wie van hen de ik-persoon van dat hoofdstuk is. Er zijn wel meer hoofdstukken waarvan Laura de verteller is dan Jorrit. Daardoor speelt deze zoektocht ook een kleinere rol dan verwacht. Het grootste deel van het verhaal zorgt ervoor dat we Laura leren kennen en begrijpen. Hoewel ik het daardoor minder spannend vond dan ik van een thriller verwacht, is het wel hard nodig om je beter in te kunnen leven in het verhaal en Laura te begrijpen. In het verhaal komt namelijk een paar keer aan bod dat je Laura's situatie alleen kunt begrijpen als je hem zelf ook ervaren hebt.
"Tientallen kaarten vallen op het witte laken. Ik pak de eerste kaart van het bed, hij is van Mercy. Ze schrijft dat ze hoopt op een spoedig herstel. Dan een kaart van Els: We zijn allemaal erg geschrokken. Ik hoop dat je snel opknapt. Desiree schrijft: Ik ben blij dat jouw zelfmoordskills ook niet zo best zijn.
Ik glimlach. Het is bijzonder hoe deze mensen een onderdeel zijn geworden van mijn leven, van mij. Het is een rare wereld daar in Westerbaken. Een wereld waar je allemaal in hetzelfde schuitje zit. Een wereld die buitenstaanders nooit zullen begrijpen, en dat is maar goed ook."
Normaal vertel ik hoe je je in het verhaal kunt herkennen en dat het boek daarom leuk is. Dit verhaal zal voor de meesten - gelukkig! - niet zo herkenbaar zijn. Het enige wat Laura gemeen heeft met de gemiddelde puber zijn haar geërgerde gedachten af en toe, bijvoorbeeld in gesprek met haar psychiater. Verder is dit boek niet herkenbaar, maar wellicht wel intrigerend. Het leuke is juist dat je dankzij boeken, films of games dingen kan beleven die je in het echte leven niet kan/wil/mag doen. 'Één waarheid' is daarvan een goed voorbeeld: als het goed is en hopelijk zal dit de meesten van jullie niet overkomen, maar dankzij dit boek weet je toch hoe het leven in een inrichting is.
Laura bespreekt met andere meiden uit de inrichting waarom ze daar zitten. Een aantal heeft vergelijkbare problemen als Laura: suïcidale gedachten als gevolg van een traumatische ervaring. Er zijn ook meiden met anorexia, een dwangstoornis of hallucinaties. Zelfbeschadiging is bij veel van hen ook een probleem.
"'Ik wil gewoon terug naar mijn kat, en naar mijn tante.'
'Dat snap ik. Daarom is het belangrijk dat je aan jezelf werkt, zodat wat jou hier heeft gebracht, niet nog een keer gebeurt.'
'Dat gebeurt niet.'
Ze leunt met haar ellebogen op het bureau. 'Ik geloof dat je niet wil dat het nog een keer gebeurt. Maar om ervoor te zorgen dat het ook écht niet nog een keer zo ver komt, heb je een passende behandeling en goede begeleiding nodig. Die krijg je hier. Zolang je dat voor ogen houdt, komt het goed.'"
Eerder zei ik dat jullie je waarschijnlijk niet in het verhaal herkennen. Ik ook niet, maar ik ken helaas wel een paar meiden die ook in zo'n instelling hebben gezeten en ik kwam er af en toe op visite. Ik herkende daardoor wel stukjes hieruit en ik deelde de gefrustreerde gedachten als blijkt dat de meiden die daar zitten omdat ze een gevaar voor zichzelf zijn, ook in de inrichting niet veilig zijn. Door de personages deze vragen te laten stellen, laat schrijfster Nadine Swagerman zien dat ze niet bang is om kritiek op het systeem te uiten. Bovenstaand fragment vond ik hier ook bij passen: het frustreerde Laura niet, maar mij wel, omdat ik van een van die meiden die er ervaring mee heeft, weet dat er niet altijd een passende behandeling is en de Nederlandse zorg blijkbaar nog niet genoeg kennis heeft om voor alle patiënten snel een goed behandelplan op te stellen. Hierdoor zijn ze in de instelling enigszins beschermd, maar duurt het jaren voordat het echt beter met ze gaat.
Verder is het verhaal soms iets té realistisch. De meiden lachen met elkaar om hun mislukte zelfmoordpogingen. Ze bespreken waarom het niet lukte en hoe het wel had gemoeten. Iets te gedetailleerd dus: ik hoop maar dat lezers die niet lekker in hun vel zitten niet op ideeën worden gebracht, want dankzij dit boek weten ze ook hoe ze het moeten doen, zodat het hen wel lukt....
Naast frustratie was er nog iets herkenbaar voor mij: mijn emotie bij een begrafenis. De laatste begrafenis waar ik naartoe ben geweest, was van iemand die ik niet heb gekend; ik was er om de nabestaanden te steunen. Ondanks dat moest ik huilen toen ik hen zag huilen, terwijl zij vertelden over hun man en vader. Net als in het echt, was in het boek het praatje van Laura's tante tijdens de begrafenis van haar ouders genoeg voor mij om het even zwaar te hebben.
Soms zijn er ook kleine stukjes die interessante vragen oproepen, over onderwerpen waarover veel wordt gediscussieerd en gespeculeerd, maar waar niemand eigenlijk een antwoord op kan geven. Jorrit heeft het met zijn broertje over het leven na de dood, later vraagt hij zich af of je nog kan en mag houden van mensen die iets ergs hebben gedaan. Daar is ook wel eens discussie over. Ik keek laatst de serie '13 geboden' waarin de slachtoffers van allerlei misdrijven zelf ook iets heel ergs hebben gedaan, maar daarvoor nooit zijn gepakt. Verdienen zij het dan? En zorgt dat er dan inderdaad voor dat hun nabestaanden niet meer van hen (mogen) houden, zoals Jorrit zich afvraagt?
Ik vond dit een leuk boek waarbij ik steeds nieuwsgierig bleef naar hoe het verder ging, maar zag het einde, dat heftig en onverwacht had moeten zijn, eigenlijk al aankomen. Hoe dat kan, weet ik niet zo goed: de aanwijzingen daarvoor kwamen pas laat in het verhaal. Werd jij wel verrast door de afloop van dit boek? Wanneer had jij door wat de echte waarheid is van dit verhaal?
Gelezen: eind juni 2021
Geschikt voor: 14+
Dit boek kun je lezen via de Online Bibliotheek.
Mag je dit boek lezen voor Nederlands? Ja, in klas 2 en begin klas 3
Leesniveau: 2
Leeswijzer:
Reacties
Een reactie posten